Martagoun
Lilium martagon
Liliaceae
Noms en français : Lis martagon, Racine d'Or.
Descripcioun :Tras que poulido planto de nòsti mountagno que pòu flouri fin qu'à mai de 2500m d'auturo. Se recounèis evidentamen à si gròssi flour roujo picoutado e à si fueio verticilado pèr 5 e mai.
Usanço :La cabosso èro manjado li tèms de carestié. A l'ouro d'aro soun li senglié que se n'en cargon alor que li cabróu esbrouton li fueio. Lou martagoun
èi vertuous contro lou mau d'os, es un remoulissènt di car. Evidentamen lou fau pas acampa qu'es uno planto urousamen proutegido.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lilium
Famiho : Liliaceae
Ordre : Liliales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 25 à 40 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 200 à 2200 m
Aparado :
Vo
Jun à juliet
Liò : Prado umido
- Melounié
- Faio
- Prado à rousèu
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Lilium martagon L., 1753
Afatoulié
Prunus brigantina
Rosaceae
Àutri noum : Afatounié, Afatourié, Afàtou.
Nom en français : Prunier de Briançon.
Descripcioun :L'afatoulié se recounèis l'estiéu à si afàtous (abrignoun, afatoun) verd pièi jaune. Flouris au printèms emé de pichòti flour blanco d'ounte sorton de lònguis estamino. Li fueio, que sèmblon à li de l'ambricoutié vènon bèn à l'après.
Usanço :Se fai de counfituro emé lis afàtous (emé proun de sucre !), e d'òli de marmoto emé lis amandoun (meseioun). Fau aperaqui 10 000 amandoun pèr n'en faire un litre. J.-R. Fortoul, op.cit., ramento que lis afàtous èron descalagna dóu tèms di lòngui vihado. L'òli èi bon pèr la cousino e pèr sougna li macaduro e lou mau d'os. Se metié un tros de pan dins la sartan pèr leva la forto óudour de l'òli : "Lou pan surbiò lou gros dal fouort de l'óli, l'amarun". Lou darrié moulin s'arestè de vira en 1923 à Suzo (CN).
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Prunus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Sebisso
- Prado
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Prunus brigantina Vill., 1786